Zincir E-Postaların (Forward) Hukuki Durumu Ve Tehlikeleri
Ülkemizde 3G teknolojisinin kullanılmaya başlanması ile internet üzerinden e-postalar aracılığıyla, kişiler arasındaki iletişim giderek artmaktadır. Özellikle bu tür e-posta hesapların ücretsiz olması herkes tarafından kullanılmasını da kolaylaştırmıştır. E-postanın bu kadar fazla kullanılması ve kısa sürede çok geniş kitlelere ulaşması, kötü niyetli kişilerin bu durumu kullanmasına sebep olmuştur. Bu durumu istismar etmek isteyen kişiler, çok farklı amaçlar için değişik içerikteki mailleri, ellerindeki e-postalara yollamakta ve o mailin zincirleme olarak yayılmasını beklemektedir. Sonuç olarak, ortaya yüzlerce, binlerce kişiye gitmiş zincirleme e-postalar çıkmaktadır. Peki, posta kutumuza gelen bu zincir postaları bir başkasına gönderdiğimizde acaba nelere dikkat etmeliyiz.
Öncelikle e-postanıza gelen bu zincir maili olduğu gibi listenizdeki diğer kişilere iletirseniz TCK 136 maddesinde yer alan kişisel verileri hukuka aykırı olarak yayma suçunu işleyebilirsiniz. Çünkü size gelen bir zincir e-postada onlarca hatta yüzlerce kişinin kişisel e-posta hesabı bulunmaktadır. Bir e-posta hesabının da kişisel bir veri sayıldığını düşünürsek. Bu e-posta sahiplerinin rızası olmadan, başkalarına iletmeniz halinde bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilirsiniz.
Aslında zincir (forward) diye tabir edilen e-postalardaki genel amaç birçok kişinin e-posta hesabını toplamaktır. Bunlar da size istenmeyen (spam mail) e-postalar olarak geri dönmektedir. Gönderilen zincir e-postalarda, konular ise daha çok insanların ilgisini çekebilecek, çoğunlukla da yalan olan ilginç haberler, hakaret ve kötüleme içeren mesajlar, dini sömürü içeren iletileri ya da duygusal sömürü içerikli yazılar olmaktadır. Böylece çok kısa süre içerisinde binlerce, yüzlerce hatta milyonlarca kişinin, e-posta adres bilgileri bu iletileri yayan kişilere geri dönmektedir. TCK 135’e göre bu şekilde ki bir yöntemle kişilerin hukuka aykırı olarak mail adreslerini toplayanlar altı aydan üç yıla kadar cezalandırılabileceklerdir.
Bir zincir e-postanın oluşturabileceği sorunlar elbette bu kadar değildir. Daha tehlikeli olanlar ise e-posta kutunuza gelen bu yazıların içeriklerinin ne olduğudur. Bir başka deyişle, ne olduğunu incelemeden, kafanızda muhakeme yapmadan listenizde bulunan diğer kişilere bu mesajları tekrar iletirseniz bakalım neler olabilir? Maddi ve manevi zarara mahkûm olabilir. Hatta İşlenmiş bir suçu tekrar işleyerek kendinizi sanık sandalyesinde bulabilirsiniz.
Örneğin; herhangi bir gıda ürünün hammaddesinde fare zehir’i kullanıldığı, yâda bir gıda ürünün yaşlılarda unutkanlığa hızlandırdığı, yâda ünlü birtakım kişi yada kurumlara hakaret edildiği vs şeklinde iddialar ileri süren bir mesajı kendi listenizdeki kişilere tekrar göndererek (ileterek) cezai yaptırımlarla ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Her ne kadar size gelen bu mesaj inandırıcı gelmese de, listenizdeki kişilere tekrar ileterek içeriği benimsemiş sayılabilir ve hukuki sorumluluk altına girebilirsiniz.
Türk Ceza Kanunu 237. Maddesine göre besin veya malların fiyatlarını etkileme maksadı ile yalan haber veya havadis yayan kimseye üç aydan iki yıla hapis ve adli para cezası ile cezalandırılabilecektir. Yine aynı kanunun 125. Maddesine göre bir kimseye ya da kuruma onur, şeref ve saygınlığını bozacak şekilde saldırıda bulunana üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasına verilmektedir. Akıllara ceza hukukundaki suçta ve cezada kanunilik ilkesi gelebilir. Fakat Zincir e-postalarda mevcut içerik tekrardan yollandığından ve değiştirilme ihtimali de olduğundan ötürü bu durumun somut olayın şartlarına göre değerlendirilmesi gerekmektedir.
Size gelen bir e-posta arkadaşınızla yaptığınız bir haberleşme de olabilir. Bu durumda onun rızasını almadan başkalarına iletmeniz (forward)’niz halinde TCK. 132/3 gereği Haberleşmenin gizliliğini ihlal edebilirsiniz ve altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılabilirsiniz.
Posta kutunuza gelen zincir mesaj müstehcen bir görüntü, yazı veya sözleri içerebilir. TCK 226/2’ye göre bu görüntülerin yayınlanmasına aracılık eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve para cezası ile cezalandırılabilir. Fakat bu madde biraz tartışmalıdır. Bir kısım görüşe göre e-posta yoluyla müstehcen bir görüntü, yazı veya sözlerin kitlelere ulaşması “yayınlamak” anlamına gelmemektedir. Zira bu görüşe göre; ileti e-posta yoluyla bu suç oluşmayacaktır.
Türk Ticaret Kanunun madde 57 ve devamındaki haksız rekabet hükümlerine göre; ilettiğiniz mesajlar başkalarının mallarını kötüler, yalan yanlış bilgi verir ve ticari işlerini itibarının zedelenmesine yol açarsa; bir aydan bir yıla kadar hapis veya beş yüz liradan on bin liraya kadar adli para cezası veya her ikisine de mahkûm olabilirsiniz.
Yolladığınız zincir e-posta borsaya açık olan bir şirket hakkında olabilir. Kısa zamanda kitlelere ulaşan bu yalan, gerçeğe aykırı mesajlar şirket değerinde manipülasyona neden olabilir. Sonuçta bunu yazan ve dağıtanlar hakkında Sermaye Piyasası Kanunu İlgili maddeleri gereği 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve para cezasına hükmedilebilir.
Bir de İnsanların duygularını sömüren ve para toplamaya çalışan zincir mesajlar vardır. Bu şekilde yardım toplamak içinde yardım toplama esas ve usulleri hakkında yönetmelik gereği vali veya kaymakamlıktan izin alınması aksi takdirde bu yardımı toplayanlara para cezası kesilebilir.
Bir zincir mesajın hukuki olarak bu kadar sorun çıkarabileceğini düşünmek gerçekten zor. Herhalde bu yazıyı okuduktan sonra, hesabınıza gelen forward e-postları geri dönüşüm kutusuna yollamayı düşünebilirsiniz. Fakat bu işin bir de teknik boyutu yani delillendirme aşaması olduğunu unutmamak gerekir. Bu verilerin hukuka uygun bir delil sayılıp sayılmayacağı farklı bir tartışma konusu olup halen mahkemeler ve doktrinde tartışmalı bir konudur.
Sonuç olarak; yinede siz siz olun E-postalarınıza gelen bu zincir mesajların içeriklerini mantık süzgecinizden geçirip öyle listenizdekilere iletiniz.
Stj. Av. F. Ünsal Özmestik
Çengelköy/2009