Türkiye’de Ticari Faaliyette Bulunan Şirketlerin Dijital Faaliyetlerine İlişkin Verilecek Devlet Desteği
Türkiye’de Ticari Faaliyette Bulunan Şirketlerin Dijital Faaliyetlerine İlişkin Verilecek Devlet Desteği
Giriş
Covid-19 salgını sebebiyle iş ve çalışma hayatı ile ticari faaliyetler ciddi ölçüde sekteye uğramışsa da dijitalleşmeye hızlı adaptasyon sağlanması pandeminin bir getirisi olarak kabul edilmelidir. Dijitalleşmenin önem kazandığı bu dönemde, pandemi sebebiyle ciddi kan kaybı yaşayan ihracat sektörünü desteklemek amacıyla 2976 sayılı Dış Ticaretin Desteklenmesi Hakkında Kanun hükümleri uyarınca Türkiye’de ticari faaliyette bulunan şirketlerin dijital faaliyetlerine ilişkin verilecek devlet desteğini düzenleyen Pazara Girişte Dijital Faaliyetlerin Desteklenmesi Hakkında Karar (“Cumhurbaşkanlığı Kararı”) 27 Mayıs 2020 tarihli 31137 sayılı Resmi Gazete’de yürürlüğe girmiştir.
Cumhurbaşkanlığı Kararı’na göre Türkiye’de sınai veya ticari faaliyette bulunan şirketler ve işbirliği kuruluşlarının pazara giriş ve pazarlamaya yönelik dijital faaliyetlerine ilişkin giderleri Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan karşılanacaktır. Dolayısıyla Türkiye’de faaliyet gösteren şirketlerin e-ticaret sitelerine üyelikleri, sanal ticaret heyetleri ve sanal fuarlara katılımı, sanal fuar düzenlenmeleri destek kapsamına alınmıştır. Belirtmek gerekir ki, Cumhurbaşkanlığı Kararı kapsamında sadece tüzel kişilikler alınmış olup, adi ortaklıklar ve gerçek kişi tacirler (şahıs şirketleri) kapsam dışında tutulmuştur.
Bu noktada hemen belirtelim ki bu Cumhurbaşkanlığı Kararı’nın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Ticaret Bakanlığı tarafından çıkartılacak bir Genelge ile belirlenecek olup, hali hazırda Genelge yayımlanmamıştır.
Pazara Girişte Dijital Faaliyetlerin Desteklenmesi
2.1. E-Ticaret Sitelerine Bireysel Üyelik Desteği
Cumhurbaşkanlığı Kararı’na göre şirketlerin, Bakanlık Genelgesinde belirtilen şartları taşıyan ve Ticaret Bakanlığınca onaylanan uluslararası ticarete yönelik e-ticaret sitelerine üyeliklerine ilişkin giderlerin %60 oranında ve e-ticaret sitesi başına yıllık 8.000 TL’ye kadar desteklenecektir. Destek, en fazla 3 adet e-ticaret sitesini kapsayabilecek olup, destek süresi e-ticaret sitesi başına en fazla 2 yıldır. Ancak hemen belirtelim ki Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Geçici 1’inci maddesine göre işbu %60 oranındaki destek, 31.12.2020 tarihine kadar %80 olarak uygulanacaktır.
Dolayısıyla Türkiye sınırları içerisinde faaliyet gösteren e-ticaret pazaryerlerinin (örn. hepsiburada, n11 vb.) uluslararası ticarete yönelik olmamaları, iç pazara yönelik olmaları sebebiyle bu Cumhurbaşkanlığı Kararı kapsamında olmadığına dikkat çekilmelidir.. Örneğin Çin merkezli Alibaba Group’a ait www.aliexpress.com alan adlı uluslararası e-ticaret platformunun işbu Cumhurbaşkanlığı Kararı kapsamına alınması mümkündür.
Destek verilecek gider, şirketlerin bu e-ticaret sitelerine üyeliklerine ilişkin giderlerdir. Bu giderlerin hangi kalemleri kapsayacağı Cumhurbaşkanlığı Kararı’nda belirtilmemişse de Genelge’de belirtileceği öngörülmekte olup, şirketlerin bir e-ticaret sitesine hizmet sağlayıcı olarak (sanal mağaza) üye oldukları esnada kendilerinden istenen üyelik bedeli, katılım payı vb. ad altındaki giriş ücretlerini kapsaması kuvvetle muhtemeldir. Ancak bunun dışındaki yani üyelik işlemleri haricindeki satış komisyonları, reklam katkı payları gibi ücretlerin destek kapsamında kalmayacağı değerlendirilmektedir.
2.2. Sanal Ticaret Heyeti Desteği
Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, ihracatçı birlikleri, sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, sektör dernekleri ve kuruluşları, sektörel dış ticaret şirketleri, ticaret borsaları, işveren sendikaları, imalatçıların kurduğu dernek, birlik ve kooperatifler tarafından Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Türkiye Cumhuriyeti’nde yerleşik şirketler ile yurtdışında yerleşik şirketler, kurum ve kuruluşlar arasında elektronik ortamda organize edilen sanal ticaret heyeti faaliyetlerine ilişkin olarak giderler %50 oranında ve faaliyet başına 50.000 USD (Amerikan Doları) tutarına kadar desteklenecektir.
Destek kapsamında kalan giderler Bakanlık Genelgesi ile belirlenecek olup, desteğin yalnızca “elektronik ortamda” organize edilen ticaret heyeti faaliyetlerini kapsadığına dikkat çekilmelidir.
2.3. Sanal Fuarlara Katılım Desteği
İhracat Genel Müdürlüğü tarafından uygun görülen uluslararası nitelikteki ve dijital ortamda gerçekleştirilen, internet ağı üzerinden katılım sağlanabilen ve ziyaret edilebilen fuarlara (sanal fuar) katılımcıların iştirak edebilmelerini sağlamak üzere, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, ihracatçı birlikleri, sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, sektör dernekleri ve kuruluşları, sektörel dış ticaret şirketleri, ticaret borsaları, işveren sendikaları, imalatçıların kurduğu dernek, birlik ve kooperatifler tarafından düzenlenen sanal fuarlara katılım organizasyonlarına ilişkin giderler %50 oranında ve faaliyet başına 50.000 USD (Amerikan Doları) tutarına kadar desteklenecektir.
Destek kapsamında kalan giderler Bakanlık Genelgesi ile belirlenecek olup, desteğin yalnızca “elektronik ortamda” organize edilen fuarları kapsadığına dikkat çekilmelidir.
2.4. Sanal Fuar Organizasyonu Desteği
İhracat Genel Müdürlüğü tarafından uygun görülen ve Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, ihracatçı birlikleri, sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, sektör dernekleri ve kuruluşları, sektörel dış ticaret şirketleri, ticaret borsaları, işveren sendikaları, imalatçıların kurduğu dernek, birlik ve kooperatifler tarafından düzenlenen uluslararası nitelikteki ve dijital ortamda gerçekleştirilen, internet ağı üzerinden katılım sağlanabilen ve ziyaret edilebilen fuarlara (sanal fuar) ilişkin giderler %50 oranında ve faaliyet başına 100.000 USD (Amerikan Doları) tutarına kadar desteklenecektir.
Destek kapsamında kalan giderler Bakanlık Genelgesi ile belirlenecek olup, desteğin yalnızca “elektronik ortamda” organize edilen fuarları kapsadığına dikkat çekilmelidir.
2.5. Yaptırım
Kendisine haksız veya yersiz olarak destek sağlandığı tespit edilen şirketler veya Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, ihracatçı birlikleri, sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, sektör dernekleri ve kuruluşları, sektörel dış ticaret şirketleri, ticaret borsaları, işveren sendikaları, imalatçıların kurduğu dernek, birlik ve kooperatiflerden ilgili destek ödemeleri Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre ilgili ödemeler iade alınacaktır.
Şirketler veya Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, ihracatçı birlikleri, sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, sektör dernekleri ve kuruluşları, sektörel dış ticaret şirketleri, ticaret borsaları, işveren sendikaları, imalatçıların kurduğu dernek, birlik ve kooperatifler tarafından yanıltıcı bilgi ve belge ibraz edildiğinin ya da yanıltıcı beyanda/ taahhütte bulunulduğunun tespiti halinde ilgili başvurucunun dosyası işleme alınmayacak ve ilgili başvurucu 6 ay boyunca ilgili dönemdeki harcama ve faaliyetleri için destek başvurusunda bulunamayacaktır. Bu şekilde yanıltıcı bilgi/ belge ibrazı ya da beyan/ taahhüt üzerine kendisine destekte bulunulan taraftan ilgili ödeme iade alınır ve ayrıca ilgili başvurucu 1 yıl boyunca ilgili dönemdeki harcama ve faaliyetleri için destek başvurusunda bulunamayacaktır. Bu eylemlerin tekrarı halinde ilgili başvurucu işbu Cumhurbaşkanlığı Kararı kapsamındaki desteklerin tümünün kapsamından çıkartılır, yeni destek başvuruları reddedilir.
Ayrıca, aynı harcama kalemi için bir başka mevzuata ya da programa dayalı destek alındığının tespiti halinde de işbu durum yanıltıcı bilgi ve belge ibraz edilmesi ya da yanıltıcı beyanda/ taahhütte bulunulması olarak kabul edilir ve yukarıdaki paragrafa göre işlem tesis edilir.
Sonuç
Giriş kısmında da vurguladığımız üzere Covid-19 salgını bir yandan herkesi evlere kapatırken, diğer yandan da yeni iş yapış modellerinin geliştirilmesine olanak sağlamıştır. Bu noktada yazımız bakımından özellikle e-ticaretin önemi bir kez daha anlaşılmış; bunun yanı sıra yüzyıllardır süregelen geleneksel fuar organizasyonlarının yerini yavaş yavaş sanal fuar organizasyonlarının alacağı da belli olmuştur.
İşte bu noktada, dijitalleşmeye uyum sağlamak ve pandemi sebebiyle kan kaybeden ihracat sektörüne az da olsa destekte bulunabilmek adına Pazara Girişte Dijital Faaliyetlerin Desteklenmesi Hakkında Karar yürürlüğe koyulmuştur. Henüz Cumhurbaşkanlığı Kararı’nın uygulanmasına yönelik usul ve esasların, hangi e-ticaret sitelerinin ve hangi giderlerin destek kapsamında tutulacağına ilişkin Bakanlık Genelgesi yayımlanmamış olsa da önümüzdeki günlerde yayımlanarak ivedilikle destek başvurularının karşılanacağı umulmaktadır. Genelge yayımlandığı takdirde işbu yazımızda gerekli güncellemeler ve eklemeler yapılacaktır.
Mayıs 2020/İstanbul
Av. Arda Altınok L.LM
Taygün & Özmestik Hukuk Bürosu